Rozwiązanie korzystne dla firm?

Coraz więcej i głośniej jest na temat Polskiego Ładu, czyli programu prorozwojowego polskiego rządu. Uwzględniono tam bardziej dofinansowaną służbę zdrowia, niższe podatki i wyższą płacę. Polski Ład to pięć fundamentów: Więcej na zdrowie, Własne cztery kąty, Wyższa emerytura, Niższe podatki, 500 tys. nowych miejsc pracy. W większych szczegółach dotyczy to również takich haseł jak: „Złota jesień życia”, „Cyber Poland 2025”, „Czysta energia, czyste powietrze” czy „Dobry klimat dla firm”.

W teorii zapisy te brzmią bardzo zachęcająco, ale w praktyce już może wyglądać to mniej kolorowo, czego obawiają się zwłaszcza nasi przedsiębiorcy. A chodzi jak zawsze o pieniądze, w tym wypadku – o podatki.

Wątpliwości
Wiele obaw i wątpliwości o rozwiązania podatkowe dla firm zawarte w tym dokumencie podnosi rzecznik MŚP Adam Abramowicz, który dzielił się swoimi uwagami podczas niedawnego spotkania w Szczecinie oraz w Bygdoszczy.
Zdaniem rzecznika Polski Ład nie może być wprowadzany kosztem polskich przedsiębiorców, w szczególności rozliczających się podatkiem liniowym. Wprowadzony niemal dwie dekady temu 19% podatek liniowy dla osób fizycznych prowadzących działalność gospodarczą był jedną z najważniejszych zmian po upadku komunizmu w 1989 r. Przejrzystość i prostota tego podatku zachęcała wielu, zwłaszcza młodych Polaków, do zakładania własnych firm i wzmacniania polskiej gospodarki. Systematycznie wzrastała od lat liczba podatników rozliczających się w ten sposób. Zyskał również budżet państwa, gdyż od chwili jego wprowadzenia wpływy systematycznie rosły.

Tymczasem proponowana przez rząd reforma podnosi obciążenia przedsiębiorców rozliczających się podatkiem liniowym z obecnych 19% do 28%, bez możliwości odliczenia kwoty wolnej od podatku (30 tys. zł). To spowoduje, że w praktyce podatek liniowy straci sens dla większości obecnie go płacących. Aby zapobiec niekorzystnym zmianom podatkowym rzecznik MŚP wystartował ze zbieraniem podpisów pod petycją „Uchrońmy podatek liniowy! – stop niekorzystnym zmianom w Polskim Ładzie”. W tydzień poparło ten projekt ponad 10 000 osób, a w chwili obecnej zebranych jest już ponad 42 000 podpisów.
Abramowicz w swych wypowiedziach podkreślił, że większe obciążenia finansowe dla polskich firm, to mniej pieniędzy na rozwój i konkurencyjność w trudnych, biznesowych czasach. Przedsiębiorcy zaś nie kupują hurtowo domów w Alpach, ale w zdecydowanej większości inwestują zysk w rozwijanie firm. Rzecznik MŚP podkreślał, że „propozycja Polskiego Ładu, dotycząca podwyższenia podatku liniowego jest niekorzystna nie tylko dla przedsiębiorców, ale też dla budżetu państwa, bo po zmianach wpływy z tego tytułu nie wzrosną, a spadną”. Nadal wielu przedsiębiorców jeszcze liczy straty po lockdownie, a już od nowego roku miałoby ponieść znacznie większe koszty na rzecz państwa. Do tego dochodziłaby składka zdrowotna, uzależniona od dochodu, której nie będzie można odliczyć od podatku. Na szczęście, według informacji potwierdzonych m.in. przez Głównego Ekonomistę Ministerstwa Finansów Łukasza Czernickiego rozważane jest trzykrotne zmniejszenie wysokości składki do 3%.

Czy działania te przyniosą skutek? Jak twierdzi rzecznik MŚP, dialog z rządem ma sens, warto więc walczyć o swoje racje. A stanowiska ekspertów, organizacji biznesowych i petycje, mogą wywołać konkretny efekt. Ale rzecznik MŚP nie tylko krytykuje, proponuje też inne, warte wzięcia pod uwagę rozwiązania dotyczące Polskiego Ładu. To m.in. wprowadzenie maksymalnej kwoty składki zdrowotnej, zastąpienie podatku dochodowego CIT podatkiem przychodowym oraz wprowadzenie podatku od przychodu spółek niemających rezydencji w Polsce, a osiągających przychód w naszym kraju. Adam Abramowicz postuluje też, aby zastosować mniejszą kwotę składki ZUS. – Przy uwzględnieniu mojego rozwiązania osoby prowadzące działalność gospodarczą nie zapłaciłby składki zdrowotnej wyższej niż średniomiesięcznie 1 176,08 zł – zaznacza.

Analizują i oceniają
W związku z propozycjami zawartymi w programie Polskiego Ładu, pojawiło się oficjalne, wspólne stanowisko Związku Przedsiębiorców i Pracodawców oraz Polskiego Towarzystwa Gospodarczego. „Mamy wątpliwości dotyczące jakości danych wykorzystanych do przygotowania Polskiego Ładu. Opracowania MF dot. obciążeń podatkowo-składkowych pracowników sugerują rozkład dochodów nieprzystający do obserwacji realnych uczestników życia gospodarczego i do faktycznej sytuacji na rynku pracy. Być może wynika to z uwzględnienia w kalkulacjach osób utrzymujących się głównie ze świadczeń społecznych lub podejmujących prace dorywcze i tymczasowe. Jeśli Polski Ład ma być programem prorozwojowym, to musi uwzględniać przede wszystkim osoby biorące czynny udział w życiu gospodarczym” – możemy przeczytać.

ZPP, jak i TG sprzeciwia się w swej opinii obciążaniu kosztami tej reformy wyłącznie za pomocą polskiego, małego biznesu. Proponowana radykalna podwyżka składki zdrowotnej dla przedsiębiorców wraz z uniemożliwieniem jej odliczenia wiąże się z gwałtownym i bardzo szybkim zwiększeniem obciążenia firm. Skąd wziąć więc pieniądze do budżetu państwa? Większość dużych podatników w Polsce nie płaci ani złotówki podatku CIT. Inne, niekiedy płacą podatek w niższej wysokości niż kwoty uzyskanej pomocy publicznej. „To sytuacja niemożliwa do zaakceptowania – polskie państwo musi zacząć skutecznie egzekwować zobowiązania podatkowe od międzynarodowych korporacji korzystających ze schematów optymalizacyjnych” – brzmi opinia ekspertów. Jakie to korporacje? Prezes ZPP Cezary Kaźmierczak podaje konkretne przykłady – Orange lub Auchan. Ponad 60% spółek nie płaci CIT w ogóle, a dalsze 30% płaci symbolicznie.

Twórcy raportu poszli nawet o krok dalej i połączyli Polski Ład z zaprezentowaną w czerwcu br. Strategią Demograficzną 2040, sugerując możliwość rozliczania podatku PIT przez małżonków wraz z dziećmi. Dotychczas takie uprawnienia mieli jedynie rodzice samotnie wychowujący dzieci. „Z raportu Ministerstwa Rodziny i Polityki Społecznej wynika, że miesięczny dochód rozporządzalny na osobę w rodzinie maleje z każdym kolejnym dzieckiem. Wprowadzenie możliwości rozliczania PIT z dziećmi dla małżeństw zrówna je w prawach z rodzicami samotnie wychowującymi dzieci oraz spowoduje, że głównymi beneficjentami podwyższonej kwoty wolnej od podatku obok emerytów będą rodziny” – czytamy w uzasadnieniu. – „Polski system podatkowy już w tej chwili jest jednym z mniej spójnych i przejrzystych systemów w Europie. Proponowane w Polskim Ładzie ulgi i specjalne zasady opodatkowania dla niektórych podmiotów, jakkolwiek motywowane chęcią wspierania innowacji, doprowadzą do dalszego skomplikowania systemu”.

To głosy przedsiębiorców. A samorządowcy? Czy oni mają powody, aby podejść bez entuzjazmu do rozwiązań Polskiego Ładu? Jak się okazuje, tak jest.
Unia Metropolii Polskich i Związek Miast Polskich zaalarmowały, że Polski Ład pozbawi samorządy blisko 145 mld zł w ciągu dziesięciu lat. Kluczowa jest zmiana dotycząca podniesienia kwoty wolnej od podatku do 30 tys. zł, co może oznaczać, że samorządy utracą sporo pieniędzy w swoich budżetach. Obawy budzi też podwyższenie wysokości drugiego progu PIT (z 85,5 tys. zł do 120 tys.zł). Po wprowadzeniu tych zmian więcej pieniędzy ma zostać w portfelach 18 mln Polaków, lecz sęk w tym, że podatek PIT jest jednym ze źródeł finansowania samorządów.

Samorządowcy wiążą propozycje Polskiego Ładu z powrotem do centralnego planowania inwestycji w samorządach. Jako kwestię budzącą największe wątpliwości stowarzyszenia samorządowe wskazują ponadto certyfikowanie energetyczne budynków. Według nich przymus certyfikacji domów jednorodzinnych może doprowadzić do zachwiania się rynku nieruchomości.

Organizacje samorządowe postulują, aby Polski Ład potraktować jako zbiór roboczych propozycji, które powinny trafić do konsultacji.

Tomasz Wojciechowski