Szybsza ścieżka do pozyskania pracownika z zagranicy

Jak ułatwić osobom spoza Polski legalny pobyt i zatrudnienie w naszym kraju? Co zrobić, aby przedsiębiorcom opłacało się podpisywać z nimi umowę o pracę, zamiast przyjmować na czarno? O tym rozmawiali przedstawiciele koszalińskich firm, samorządu i rządu podczas konferencji online, zorganizowanej przez Koszalińską Izbę Przemysłowo-Handlową.

Polska jest atrakcyjnym krajem dla obywateli innych krajów, zwłaszcza ze wschodniej Europy. Dlatego wiele osób stara się o możliwość pracy u nas. Najlepiej, aby starały się o pobyt legalny.
Aby tak się stało, cudzoziemiec musi postarać się o wizę: krótkoterminową, wydaną przez państwa strefy Schengen, lub długoterminową. Do krótkoterminowego przebywania w naszym kraju upoważnia też paszport telemetryczny. Aby pobyt długoterminowy był ważny, trzeba mieć wizę krajową, wydaną przez władze Rzeczpospolitej Polską. Można też starać się o kartę pobytu, której wydanie jest skutkiem pozytywnej decyzji wojewody.

Zanim cudzoziemiec postara się o dokument pozwalający na legalny pobyt w Polsce, musi zgodnie z prawem przekroczyć granicę naszego państwa. Wymagane jest do tego posiadanie paszportu lub innego ważnego dokumentu pobytowego. Na granicy musi uzasadnić cel wjazdu, na przykład podjęcie zatrudnienia, przedstawiając przy tym zezwolenie na pracę.
Urząd do Spraw Cudzoziemców wydaje rocznie 450 tysięcy zezwoleń na pracę. Nie każdy chce u nas zostać, bo niektórym zależy tylko na otrzymaniu wizy, aby móc pojechać do innego kraju Unii Europejskiej. Jednak ci, którzy zamierzają u nas zostać na dłużej, mają często problemy z szybkim załatwieniem dokumentów, pozwalających na legalny pobyt. To stwarza problemy także przedsiębiorcom, którym zależy na nowych pracownikach.
Firmy z naszego regionu mają też inne zmartwienie. Od czasu zlikwidowania możliwości wydawania decyzji przez koszalińską Delegaturę Urzędu Wojewódzkiego w Szczecinie przedsiębiorcy mają duże trudności w uzyskaniu pozwoleń na zatrudnienia cudzoziemca. Obecnie są one wydawane w Szczecinie.

Pół miliona zezwoleń na pobyt
Podczas konferencji przedsiębiorcy nie tylko wysłuchali propozycji rządu odnośnie do ułatwienia zasad zatrudniania obywateli innych państw. Zgłosili też swoje uwagi i propozycje.
– Przygotowując zmiany systemowe mające usprawnić proces wydawania pozwoleń na pobyt i pracę cudzoziemców, chcemy zmniejszyć strefę nielegalnego zatrudniania cudzoziemców, a także ułatwić ich zatrudnianie przez polskie firmy – deklaruje Paweł Szefernaker, wiceminister spraw wewnętrznych i administracji. – Czarny rynek nie jest korzystny ani dla pracowników z innych krajów, ani dla przedsiębiorców.
Jarosław Szajner, szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców, podkreślał, że zna problemy związane z uzyskiwaniem pozwoleń na legalny pobyt obywateli innych państw, którzy chcieliby w Polsce studiować lub pracować. To skutek dużego zainteresowania naszym krajem, który jest szczególnie atrakcyjny dla mieszkańców państw Europy Wschodniej, głównie dla Ukrainy.
– Rocznie wydajemy prawie pół miliona zezwoleń na pracę i 200 tysięcy decyzji pobytowych, z tym, że niektóre dotyczą wniosków sprzed kilku lat, bo takie są kolejki – przyznaje Jarosław Szajner. – Nigdzie w Europie nie ma tylu postępowań w sprawie legalizacji pobytu cudzoziemców, co w Polsce. Nasza administracja nie była i nadal nie jest na to przygotowana, stąd taki długi czas oczekiwania na wydanie odpowiednich decyzji i zaświadczeń. Polskie firmy chcą zatrudnić osoby spoza naszego kraju, bo brakuje rąk do pracy, a my nie nadążamy za potrzebami gospodarki. Potrzebujemy więcej urzędników do rozpatrywania wniosków o legalny pobyt i wydawania decyzji.

Praca przynajmniej za minimalną stawkę
Szef Urzędu do Spraw Cudzoziemców zaznacza, że proponowane zmiany nie będą rewolucyjne. Na razie rząd chce wydłużyć okres wykonywania pracy na podstawie oświadczenia o zatrudnieniu z 6 do 12 miesięcy. Ma to znacznie ułatwić pozyskiwanie pracowników zwłaszcza z Armeni, z Gruzji, z Białorusi, z Rosji, z Mołdawii i z Ukrainy.
Wydłużony z 30 do 60 dni ma być także termin załatwienia zezwolenia na pobyt czasowy. Okres ten będzie liczony od dnia uzupełnienia całości materiału dowodowego przez stronę. 90 dni będzie miał urzędnik na zakończenie postępowania odwoławczego w tej sprawie. Czas na to będzie liczony od dnia uzupełnienia braków formalnych odwołania. Obecnie obowiązują w tej kwestii terminy kodeksu postępowania administracyjnego.
– Chcemy też odejść od procedury badania sytuacji życiowej cudzoziemca, czyli badania źródła legalnego dochodu oraz zapewnionego miejsca zamieszkania – dodaje Jarosław Szajner. – Wprowadzimy za to wymóg uzyskania wynagrodzenia na poziomie przynajmniej minimalnej miesięcznej płacy, niezależnie od wartości etatu. Cudzoziemiec będzie mógł łączyć zatrudnienie u kilku pracodawców. Ułatwimy ponadto procedury przy zmianie pracodawcy, wprowadzając nowy tryb zmiany zezwolenia na pobyt czasowy i pracę. Nie będzie konieczności osobistego stawiennictwa w urzędzie wojewódzkim.

Więcej spraw przez internet
– Czy to faktycznie możliwe, aby zezwolenie na pobyt czasowy udało się załatwić w ciągu dwóch miesięcy, skoro obecnie trwa to nawet rok? – dopytywał Piotr Huzar, prezydent Koszalińskiej Izby Przemysłowo-Handlowej.
– Te propozycje mają usprawnić pracę naszych urzędników, ale robimy wszystko, aby tych spraw było do osobistego rozpatrzenia mniej, dlatego upraszczamy wymogi odnośnie do wydawania zezwoleń. Zmodernizowaliśmy także system informatyczny, aby coraz więcej spraw cudzoziemcy mogli załatwić przez internet, co zmniejszy obieg papierowych dokumentów.
Lech Wojciechowski, wieloletni prezes spółki Ekowodrol, chwalił przedstawione propozycje. – Moim zdaniem idą one w dobrym kierunku – uważa. – Popieram uproszczenie procedury zatrudniania na etat za minimalne wynagrodzenie i elektronizację kontaktów z urzędami wojewódzkimi. Do naszego, w Szczecinie, nie można się zupełnie dodzwonić.

Jakich specjalistów u nas brakuje?
– Warto wprowadzić w każdym powiecie barometr deficytowych zawodów – uważa Henryk Kozłowski, dyrektor Państwowego Urzędu Pracy w Koszalinie. – Wtedy cudzoziemcy przyjeżdżający do naszego kraju od razu by wiedzieli, gdzie pojechać, żeby znaleźć pracę zgodną ze swoim wykształceniem.
Przemysław Niemczyk z firmy Espersen przyznał, że przedsiębiorcy chcieliby zatrudniać cudzoziemców na dłużej, a nie na kilka miesięcy, po upłynięciu których muszą wracać do swojego kraju i znowu starać się o zezwolenie na pracę.
– My w nich inwestujemy, powierzamy coraz poważniejsze zadania, dlatego zależy nam na długoterminowym zatrudnieniu – zapewnia przedstawiciel firmy, zajmującej się przetwórstwem ryb.

Pomagają w integracji
Najwięcej przyjeżdża do naszego miasta i regionu Ukraińców. W samym Powiatowym Urzędzie Pracy w Koszalinie wydano ponad 10 tysięcy pozwoleń na pracę, po kilka tysięcy w sąsiednich urzędach pracy w Kołobrzegu, w Sławnie, w Białogardzie, w Szczecinku czy w Drawsku Pomorskim i w Wałczu.
Pomocą w załatwianiu spraw związanych z pobytem w Polsce służy m.in. Centrum Wsparcia Integracji, współfinansowane z Funduszu Azylu, Migracji i Integracji (FAMI). Prowadzi je Caritas Diecezji Koszalińsko-Kołobrzeskiej przy współpracy z Fundacją Nauka dla Środowiska.
Od początku placówka pomogła 572 osobom, głównie z Ukrainy, ale także z Armenii, z Turcji, z Białorusi, z Rosji, z Gruzji i z Turkmenistanu. Placówka, mieszcząca się przy ul. 1 Maja 18/2 (w pasażu Millenium), oferuje pomoc w legalizacji pobytu w Polsce, dopełnieniu formalności związanych z legalnym zatrudnieniem czy uzyskiwaniu ubezpieczenia zdrowotnego. Pomaga także w sprawach socjalno-bytowych, kursach adaptacyjnych, które wprowadzają znajomość polskiego prawa, tradycji i kultury. Centrum organizuje też kursy języka polskiego, udziela porad prawnych i psychologicznych. Pomaga również w tłumaczeniu dokumentów. Swoim działaniem Centrum Wsparcia Integracji obejmuje całe województwo zachodniopomorskie. Placówka jest czynna w poniedziałki w godz. 8-17, a od wtorku do piątku w godz. 8-14. Kontakt telefoniczny: 48 539 677 733.

Ewa Marczak 

Fot. K. Wilczek