Mniej czy więcej?

Nie lubimy płacić podatków ani innych danin. Narzekamy, że samorządy je podnoszą, a nam z kieszeni ubywa pieniędzy. Gdzie zapłacimy większy podatek od nieruchomości - w mieście Koszalin, czy może na terenach wiejskich? Warto się temu przyjrzeć.

Stawki podatku od nieruchomości określa odpowiednia uchwała rady gminy lub miasta na przyszły rok kalendarzowy. Mogą być różne w różnych gminach, lecz górne granice wyznacza corocznie minister finansów w odpowiednim obwieszczeniu. Osoby fizyczne płacą podatek ratalnie, do 15 marca, 15 maja, 15 września i 15 listopada. Jeśli kwota podatku nie przekracza 100 zł – podatek płacony jest jednorazowo do 15 marca. Wiele zwolnień i ulg od podatków wymienia sama ustawa o podatkach i opłatach lokalnych. Ulgi wprowadzają również samorządy. Podatek należy wpłacić na podany w decyzji indywidualny numer konta bankowego. Na terenach wiejskich należności w drodze inkasa może pobierać sołtys. Otrzymuje za to pewien procent kwoty, którą potem wpłaca (np. w gminie Będzino jest to 7%, w Świeszynie 10%).

Koszalin
Jak wyglądają obecnie w Koszalinie stawki podatku od nieruchomości? Dużo mówiono o tym, czy je podnosić czy zostawić na dotychczasowym poziomie, debatowali nad tym radni Rady Miejskiej podczas zeszłorocznej, listopadowej sesji. W końcu postanowiono o ich wzroście od stycznia tego roku o 3,6%.
Od 1 stycznia 2022 r. stawka podatku za 1 mkw. od budynków mieszkalnych wynosi więc 0,62 zł (było 0,60 zł), za 1 mkw. gruntów związanych z działalnością gospodarczą trzeba zapłacić 0,92 zł (było 0,90 zł). Dla tzw. gruntów pozostałych stawka od 1 mkw. zamiast poprzedniej kwoty 0,45 zł wynosi 0,47 zł, natomiast od budynków pozostałych zamiast 7,94 zł za 1 mkw. opłata wzrosła do 8,22 zł. Stawka podatku dla gruntów pod wodami jezior wynosi 4,97 zł od ha (było 4,80 zł), od budynków związanych z działalnością gospodarczą 24,76 zł od 1 mkw. (było 23,90 zł), od budynków zajętych na działalność gospodarczą w zakresie obrotu materiałem siewnym 11,58 od 1 mkw. (było 11,18 zł), od budynków zajętych na świadczenia zdrowotne 5,04 zł od 1 mkw. (było 4,87 zł). Od budowli pozostała maksymalna stawka ustalona na 2 proc. ich wartości.
Widać więc, że różnorodność podatków jest spora. Przypuszczać można, że te podwyżki (wprawdzie niewielkie) nie odbiją sie jakoś dotkliwie na kieszeniach koszalinian. Niestety, dopadła nas inflacja, wzrost cen żywności, prądu i gazu, o paliwie nie wspominając. A skoro życie stało się droższe, to boleśnie odczuwamy dodatkowy wydatek każdej złotówki.

Będzino i Sianów
Czy na terenach podmiejskich zapłacilibyśmy mniej? W Będzinie, w listopadzie na sesji Rady Gminy radni przyjęli również zmiany stawek podatków. I różnią się one od stawek koszalińskich choćby stawką za metr kwadratowy powierzchni użytkowej nieruchomości (0,82 zł). Jest więc drożej. W szczegółach wygląda to następująco: Wykorzystanie budynków mieszkalnych, związanych z prowadzeniem działalności lub ich części zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej to koszt 23,84 zł za mkw.. powierzchni użytkowej. Dla działalności związanych z udzieleniem świadczeń zdrowotnych podatek wynosi nieco ponad 5 zł za 1 mkw.
Zerknijmy także na inne gminy. Sianów decyzję o stawkach podatków na rok 2022 przyjął na sesji już w październiku ubiegłego roku. Podatek od nieruchomości dla 1 kw. powierzchni mieszkalnej w budynku wynosi obecnie w Sianowie 0,83 zł, a więc również drożej niż w Koszalinie. Prowadzenie działalności gospodarczej w budynku mieszkalnym skutkuje płatnością podatku w wysokości 24,30 zł za mkw. Podatek od budowli wynosi natomiast standardowo 2%.

Świeszyno, Mielno, Bobolice, Biesiekierz
W Bobolicach w roku bieżącym zapłacimy aż 0,88 zł za 1 mkw. powierzchni użytkowej budynku. Przeznaczenie nieruchomości na działalność gospodarczą to koszt 25,30 zł za 1 mkwy. Pięknie położone Bobolice nie należą więc do tanich miejsc. Ale okazuje się, że w Polanowie jest jeszcze drożej - podatek od nieruchomości budynków mieszkalnych to 0,89 zł od 1 mkw. powierzchni użytkowej. A dla związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej – 25,74 zł, od 1 mkw. powierzchni użytkowej.
W Biesiekierzu, słynnym z pomnika ziemniaka, stawka jest podobna jak w Polanowie - to również 0,89 zł od 1 mkw. powierzchni użytkowej dla budynków mieszkalnych w 2022 r. Prowadzenie działalności gospodarczej w budynku mieszkalnym skutkuje natomiast stawką – 25,37 zł od 1 mkw. powierzchni użytkowej. I tak samo wygląda stawka w Świeszynie na rok 2022. Dla obiektów mieszkalnych to 0,89 zł od 1 mkw. powierzchni użytkowej, dla obiektów mieszkalnych związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej to 25,74 zł od 1 mkw. powierzchni użytkowej.
Czy nad samym morzem, w Mielnie, będzie drożej? Zobaczmy. Dla budynków mieszkalnych stawka wynosi w 2022 r. 0,83 zł od 1 mkw. powierzchni użytkowej. Dla nieruchomości związanych z prowadzeniem działalności gospodarczej oraz budynków mieszkalnych zajętych na prowadzenie działalności gospodarczej to 25,50 zł od 1 mkw. powierzchni użytkowej. Oczywiście budżet gminy Mielno zasilają także opłaty targowe i miejscowe, ale wysokość podatków od nieruchomości nie odbiega jakoś znacząco od innych samorządów - jest porównywalna choćby do Sianowa.

Podatki od nieruchomości ratują budżety samorządów?
Wszelkie podatki znacząco wspierają budżety samorządów - nie ma co do tego wątpliwości. Podatki lokalne trafiają w całości do budżetów gmin. Wśród nich jest podatek od nieruchomości, rolny, leśny, od środków transportowych, dochodowy od osób fizycznych opłacany w formie karty podatkowej, od spadków i darowizn, od czynności cywilnoprawnych. Podatek od nieruchomości, rolny i leśny są określane wspólnym mianem podatków gruntowych. Podatek od nieruchomości i od środków transportowych są normowane ustawą o podatkach i opłatach lokalnych. Podatek rolny jest regulowany ustawą o podatku rolnym, a leśnego dotyczy ustawa o podatku leśnym.
Oczywiście, kluczowe znaczenie ze względu na wielkość wpływów ma podatek od nieruchomości. Podatki lokalne są w mniejszym stopniu uzależnione od koniunktury gospodarczej niż udziały w podatkach centralnych (tzw. dochody wspólne), czyli udziały we wpływach z podatku dochodowego od osób fizycznych (PIT) i z podatku dochodowego od osób prawnych (CIT). W wyniku odpływu ludności, wraz z dotychczasowymi mieszkańcami gminy tracą płacone podatki, a to powoduje zmniejszenie dochodów. Co ważne, wzrost znaczenia podatku od nieruchomości w budżecie samorządów ukazują dane na temat rocznych wpływów z tego tytułu. W ciągu pięciu lat (2016-2020) wzrosły one o prawie 3,5 mld zł. Dlatego lokalne samorządy zabiegają o nowych podatników, czyli mieszkańców i przedsiębiorców.
W przypadku Koszalina - miasto na prawach powiatu wykonuje jednocześnie zadania samorządów gminnego i powiatowego. W związku z tym uzyskuje dochody budżetowe w częściach gminnej i powiatowej.
A czy gminy i samorządy tracą na Polskim Ładzie w kontekście wpływów podatków? Niestety, ale tak. Wedle zeszłorocznych szacunków Związku Miast Polskich, jednostki samorządu terytorialnego mogą się spodziewać spadku dochodu rzędu 145 miliardów zł w przeciągu najbliższych 10 lat. To ogromne kwoty.

Tomasz Wojciechowski

Fot. Magda Pater