Nie warto zwlekać z wizytą u lekarza

Rozmowa z lek. med. Marcinem Białasem, specjalistą radioterapii onkologicznej, dyrektorem Międzynarodowego Centrum Onkologii Affidea Koszalin

Placówka, którą pan zarządza, działa już 10 lat. Ilu osobom przez ten czas pomógł pracujący w niej zespół lekarzy, pielęgniarek i innych specjalistów?
– W tym okresie leczenie przeprowadziliśmy u kilkunastu tysięcy pacjentów. W większości przypadków była to radioterapia radykalna, pozostałych pacjentów leczyliśmy z intencją paliatywną, czyli nastawioną na zmniejszenie dolegliwości związanych z chorobą. Odkąd mamy do czynienia z pandemią koronawirusa, trafiają do nas pacjenci z nowotworami w wyższym stopniu zaawansowania, często z chorobą w stadium uogólnienia, co bardzo ogranicza możliwości leczenia. Nasza placówka cały czas działa na zasadach sprzed pandemii. Przyjmujemy wszystkich pacjentów, którzy się do nas zgłaszają. Przypominam, że do onkologa nie potrzeba skierowania.

Czy znane są przyczyny tych późnych zgłoszeń na dokładną diagnozę i leczenie onkologiczne?
– Sprawiły to obostrzenia pandemiczne: placówki podstawowej opieki zdrowotnej zmieniły tryb pracy, przestawiając się na teleporady. Szpitale wstrzymywały przyjęcia na planowe badania i zabiegi. Poza tym pacjenci, bojąc się zakażenia koronawirusem, nie zgłaszali się do lekarzy rodzinnych mimo niepokojących objawów.

W państwa placówce znajdują się wysokospecjalistyczne urządzenia do radioterapii. Niedawno służący do tego aparat wzbogacił się o dodatkową funkcję. Jaką?
– Tak, mamy dwa przyspieszacze liniowe oraz aparat do brachyterapii, przy użyciu których leczymy pacjentów onkologicznych. Dzięki ostatnim zakupom pacjenci z Koszalina zyskali dostęp do nowoczesnej technologii wspierającej radioterapię. System AlignRT®, z którego pacjenci mogą już korzystać w Międzynarodowym Centrum Onkologii Affidea Koszalin, pozwala na precyzyjne pozycjonowanie i monitorowanie ułożenia pacjenta w czasie napromieniania z uwzględnieniem ruchomości oddechowej. W znaczący sposób zwiększa to dokładność dostarczanej dawki i korzystnie wpływa na efekty leczenia. A co najważniejsze – chroni też narządy sąsiadujące z napromienianymi obszarami, czyli np. serce i płuca w przypadku leczenia raka lewej piersi.

W jakich typach nowotworów system ten jest stosowany najczęściej?
– To przede wszystkim rak płuca i rak piersi. Jednak w naszej placówce stosujemy nowoczesne metody radioterapii właściwie we wszystkich rodzajach nowotworów. Pod względem możliwości terapeutycznych nie ustępujemy najważniejszym ośrodkom onkologicznym zarówno w Polsce, jak i za granicą.
Czy skuteczność tej metody leczenia jest wysoka? Kiedy daje najlepsze efekty?
– Radioterapia, obok chirurgii i chemioterapii, jest podstawową metodą leczenia chorób nowotworowych. Oczywiście, leczenie daje najlepsze efekty we wczesnych fazach choroby, jednak pacjenci z zaawansowanymi nowotworami również odnoszą korzyści z leczenia. W przypadku leczenia paliatywnego jesteśmy w stanie przedłużyć przeżycie i poprawić jego komfort przez zmniejszenie objawów choroby, dolegliwości bólowych, duszności, krwawienia.

Z jakimi typami nowotworów najczęściej zgłaszają się do państwa pacjenci?
– Najczęściej leczymy pacjentów z rakiem gruczołu krokowego, płuca, piersi, nowotworami ginekologicznymi, przewodu pokarmowego, regionu głowy i szyi, i mózgowia. Niestety, pandemia sprawiła, że mamy do czynienia z większą liczbą pacjentów w zaawansowanym stadium choroby. Nie zwlekamy z podjęciem leczenia. Opracowujemy ścieżkę terapii w ciągu kilku dni od stawienia się pacjenta w naszym ośrodku. Ściśle współpracujemy ze Szpitalem Wojewódzkim w Koszalinie, z którym sąsiadujemy i na terenie którego odbywają się cotygodniowe konsylia onkologiczne. Te relacje są bardzo dobre, podobnie jak współpraca ze Specjalistycznym Zespołem Gruźlicy i Chorób Płuc.

Pacjenci przychodzą tu nie tylko na badania i zabiegi w trybie ambulatoryjnym, ale mogą też przebywać na oddziale.
– Tak, oddział radioterapii dysponuje 35 łóżkami, przeznaczonymi głównie dla pacjentów w gorszym stanie ogólnym. Stosujemy u nich radioterapię i leczenie skojarzone. Pacjentom, którzy przyjechali z daleka, a nie wymagają hospitalizacji, na czas leczenia zapewniamy zakwaterowanie w pensjonacie w Mielnie oraz codzienny transport na radioterapię.

O nowotworze mówi się, że to plaga XXI wieku, choroba cywilizacyjna. Co zrobić, aby nie zachorować na nowotwór?
– Ważne są te same czynniki, które zmniejszają ryzyko wystąpienia innych chorób: aktywność fizyczna, zbilansowana dieta, badania profilaktyczne: USG piersi i mammografia u kobiet, systematyczne kontrole ginekologiczne, szczepienie przeciwko HPV, badania poziomu PSA u mężczyzn po 50. roku życia i kontrolne wizyty u urologa, okresowa kolonoskopia. Bardzo ważne jest unikanie palenia papierosów, także tych elektronicznych i alkoholu, który jest szkodliwy w każdej ilości. Palenie sprzyja rozwojowi nowotworów tytoniozależnych takich jak: nowotwory regionu głowy i szyi, płuca, nerki i pęcherza moczowego.

A co z odżywianiem? Jakie produkty są zalecane w diecie antynowotworowej?
– Wskazane jest odżywianie się zgodne z zaleceniami piramidy żywieniowej Światowej Organizacji Zdrowia (WHO). Natomiast w razie pojawienia się niepokojących objawów, np. krwawienia z przewodu pokarmowego, krwi w moczu, przedłużającego się kaszlu, należy jak najszybciej skonsultować się z lekarzem.

Rozmawiała Ewa Marczak

Fot. Magda Pater